گزارش‌ها حاکی از آن است که در طول یک ماه گذشته، قیمت‌ها روندی افزایشی عجیبی به دلیل گرانی نرخ دلار به خود گرفته‌اند؛ رشد قیمت‌ها به حدی بوده که گاهاً در میان مردم، واژه افزایش قیمت‌های نجومی برای مواد خوراکی و کالا‌های اساسی سفره‌های مورد نیاز خانوارها رد و بدل می‌شود؛ از گوشت کیلویی نیم میلیون تا مرغ‌های تیکه‌ای کیلویی ۸۰ هزار تومان!گرانی و نابسامانی در بازار اقلام خوراکی صدای مسئولان در دولت رئیسی را نیز در آورده، اما آنان قدرت مقابله با این پدیده که ناشی از سیاست‌های اجرایی همین مردان دولت سیزدهم است، را ندارند.
روایت جدید مرکز آمار از تورم آبان نشان می‌دهد که دهک‌های پایین برای سبد مصرفی خانوار‌های خود ناگزیر هزینه بیشتری نسبت به آبان سال گذشته پرداخت کرده اند و تورم نقطه‌ای آبان امسال به ۴۸.۱ درصد رسیده است.
بیشترین فشار تورم بر روی مواد غذایی
اما این افزایش قیمت سبد مصرفی خانوار‌ها با توجه به ترکیب خاص آن، برای دهک‌های مختلف جامعه ایران متفاوت است، به‌طوری‌که تورم نقطه‌ای برای دهک اول که ۱۰ درصد ایرانیان با کمترین هزینه هستند، ۵۶.۲ درصد بوده، اما این عدد برای دهک دهم ۴۳.۱ درصد اعلام شده است. سهم خوراکی‌ها از تورم ماهانه سبد مصرفی دهک اول ۰.۶ واحد درصد بوده، اما این سهم برای دهک دهم ۰.۳۷ واحد درصد محاسبه شده است. مسکن هم برای تورم مصرف‌کننده در هر دو گروه طی ماه آبان بالا بوده است؛ برای دهک دهم این سهم برابر ۰.۷۵ واحد درصد و برای دهک اول ۰.۷۲ واحد درصد بوده است. با این حال، نرخ تورم به ویژه در بخش مواد خوراکی، زوایای پنهان و آشکار معیشت مردم را ترسیم می‌کند که گواه کوچک شدن سفره بیشتر مردم نسبت به سال گذشته است.
در همین حال همواره با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال، ماه رمضان، اعیاد و سوگواری های مذهبی، بازار مواد غذایی با تورم جدید قیمت مواجه می شود و متأسفانه دولت ها در این زمان به غیر از وعده و بهانه انداختن تقصیرها به گردن تولیدکنندگان، اصناف و حتی مردم خریدار، سیاست دیگری خرج نمی کند.
هرچند خرید این اقلام با این ارقام برای آحاد مردم جامعه غیر ممکن و در حد یک رویاست، اما همین وضعیت زمینه ساز جهش قیمت برای چندمین بار طی سال ۱۴۰۱ است.
افزایش قیمت مواد خوراکی از آخرین هفته بهمن سال جاری سرعت گرفت و گرانی خوراکی‌ها در بازار شب عید به حدی ملتهب‌تر شده که هنوز اجازه وارد شدن به بازار مواد غذایی برای آماده سازی جهت خرید مواد لازم سفره نوروز و ماه رمضان را به مردم نداده است.
باز هم گرانی مرغ
در یک هفته گذشته قیمت هر کیلو مرغ با جهش بیش از ۳ هزار تومانی در میادین میوه و تره بار مواجه شده است. در میادین تره بار صف‌های طولانی خرید مرغ تشکیل شده است، چراکه فاصله قیمت غرفه‌های عرضه مرغ در میادین تا فروشگاه‌های سطح شهر حدود ۲- ۳ هزار تومان در هر کیلو شده و مردم را وادار به ایستادن در صف مقابل غرفه‌های عرضه مرغ در میادین تره بار کرده است.
بر اساس مشاهدات میدانی از خرده فروشی‌های سطح شهر تهران قیمت هر کیلو مرغ گرم کامل ۶۴ تا ۶۶ هزار تومان و مرغ‌های تکه‌ای (سینه و ران و فیله) از مرز کیلویی ۸۰ هزار تومان فراتر رفته که ممکن است در برخی مناطق بیشتر یا کمتر باشد و به راحتی عرضه می‌شود. این در حالیست که متولیان صنفی و تولیدی این محصول می‌گویند؛ فروش مرغ بالاتر از نرخ مصوب (۶۳ هزار تومان) تخلف است.
در حال حاضر مرغ در میادین میوه و تره بار نیز بر اساس نرخنامه سازمان میادین کیلویی ۶۲ هزار تومان است که نسبت به ۱۰ روز گذشته بیش از ۳ هزار تومان گران‌تر شده است.
بازار گوشت آرام گرفت؟
اواخر بهمن سال جاری بود که مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره بار از عرضه گوشت گرم با قیمت‌های مصوب در میادین خبر داد.
به گفته ایوب فصاحت، قرار بود هر کیلو شقه گوسفندی کامل با قیمت ۲۳۲ هزار تومان، هر کیلو گوشت گوساله داخلی با قیمت ۲۱۵ تا ۲۲۵ هزار تومان و گوشت وارداتی نیز زیر قیمت‌های مذکور در میادین عرضه شود.
اما گزارش میدانی خبرنگار اقتصاد ۲۴ نشان از کمبود عرضه گوشت با نرخ مصوب در میادین میوه و تره بار دارد. در بیشتر مناطق تهران عرضه گوشت با نرخ مصوب دولت، بسیار کم و جوابگوی تقاضای مردم نیست.
محمد جواد، شهروند که برای خرید گوشت به یکی از میادین غرب تهران مراجعه کرده، می‌گوید: طبق اعلام مسئولان از ابتدای اسفند به چند میادین تره بار جهت خرید گوشت گوسفندی مراجعه کرده ام، اما متأسفانه غرفه عرضه گوشت تعطیل بوده است.
این شهروند با اشاره به اینکه خرید گوشت کیلویی ۲۳۲ هزار تومان هم بسیار سخت است، گفت: طی هفته‌های اخیر قیمت گوشت با توجه به نزدیک شدن به روز‌های پایانی سال بیشتر شده و هنوز مشخص نیست که دولت می‌تواند بازار این محصول را قبل از رسیدن ماه رمضان تنظیم کند یا خیر.
تخم مرغ هم از گرانی در امان نماند
هرچند دولت سعی بر تثبیت قیمت تخم مرغ را داشت، اما به گفته ناصر نبی پور، رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار استان تهران، علی رغم اینکه هیچ کمبودی در تامین تخم‌ مرغ تا پایان سال نیست، اما به دلیل تاخیر در ارسال سویا توسط سامانه بازارگاه، مرغداران مجبور شده‌اند هر کیلو سویا را از بازار آزاد با قیمت هر کیلو ۲۵ هزار تومان خریداری کنند.
انتقاد تولید کنندگان در دو سه ماه اخیر مبنی بر مشکلات خرید سویا بیشتر شده است به طوری که مرغدار سویای مورد نیاز مرغداری خود را از سامانه بازارگاه خریداری می‌کند و در همان زمان ثبت خرید پول آن را پرداخت می‌کند، اما متأسفانه زمان تحویل نهاده بسیار طولانی و در بازه بسیار دیر به دست مرغدار می‌رسد. در حال حاضر قیمت هر شانه تخم مرغ در میادین به حدود ۹۰ هزار تومان رسیده و خرید این محصول ارزان پروتئینی برای بیشتر خانواده‌ها سخت شده است.
گرانی زیر پوستی روغن
روغن به عنوان کالای اساسی روزگار سخت و گرانی را در یکسال اخیر تجربه کرده، اما پس از یک دوره طولانی افزایش قیمت، انتظار می‌رفت طبق وعده دولت مسیر قیمت خود را تغییر و حداقل در یک نقطه تورمی بایستد، اما متأسفانه از بهمن ماه سال جاری با توجه به افزایش تقاضا این محصول در بازار با افزایش ۳-۴ هزار تومانی مواجه شده است.
طبق گزارش میدانی خبرنگار اقتصاد ۲۴، در بیشتر فروشگاه‌های زنجیره‌ای سطح شهر قفسه‌ها پُر از روغن‌های غیر سرخ کردنی و مخصوص سالاد است و روغن‌های سرخ کردنی با افزایش ۳-۴ هزارتومان، باز روند گرانی، اما این بار با شیب کمتر را پیش گرفته است.
شاید دلیل اصلی گرانی آهسته قیمت روغن عدم تخصیص به موقع مواد اولیه کارخانجات تولیدی روغن است. در حالی که بازرس انجمن صنایع روغن نباتی ایران اواخر بهمن ماه سال جاری از رسوب ۱۵۰ هزار تن روغن خام و خطر تعطیلی کارخانجات و بیکاری کارگران صنایع روغن نباتی کشور خبر داده بود.
سخنگوی بانک مرکزی هم در واکنش به هشدار انجمن ، اعلام کرد که ارز مورد نیاز برای واردات ۱۵۰ هزار تن روغن خام تامین شده است، اما به استناد اطلاعیه دوباره روابط‌ عمومی انجمن صنایع روغن نباتی، شواهد و مستندات نشان می‌دهد که تاکنون هیچ ارزی به وارد کنندگان روغن خام بخش خصوصی برای واردات ۱۵۰ هزار تن روغن رسوبی در بنادر تخصیص نیافته است.
سهم بانک مرکزی در گرانی مواد غذایی
سیاست تأمین ارز از سوی بانک مرکزی برای واردات کالا و محصولات مورد نیاز تولید مدتهاست مورد انتقاد تولید کنندگان مواد غذایی قرار گرفته و متأسفانه برای رفع این مشکل بانک مرکزی سیاست جدیدی در نظر نگرفته است. همزمان با گرانی ارز ادامه وضعیت فعلی تخصیص ارز به واردات تأثیر زیادی بر قیمت کالا‌های ضروری داشته تا جایی که نرخ کالا‌ها و محصولات تولیدی در بازار مصرف مواد غذایی با تورم جدیدی مواجه شده است.