سرمقاله
صفحات روزنامه
اخبار آنلاین
در سال 1372 خورشیدی 24 آبان به عنوان روز کتاب و کتابخوانی تعیین شد. این روز، یکی از روزهای هفته کتاب نیز هست. کتاب و کتاب خوانی واژههایی هستند که بارها در این چند سال اخیر به آنها پرداخته شده و در موردشان همایشها و نمایشگاه های فراوانی برگزار شده است. همچنین نهادها و سازمانهای متعدد فرهنگی نیز در مورد کتاب و کتابخوانی فعالیت دارند و اتفاقا بودجههای قابل توجهی نیز بابت همین موضوع دریافت میکنند، اما بهرغم تمام اقدامات و وجود نهادها و سازمانهای متعدد فرهنگی، متاسفانه همچنان سرانه مطالعه کتاب در کشور پایین است و اقبال مردم به خرید و مطالعه کتاب روز به روز کمتر هم میشود و اغلب کتاب فروشیها و شهر کتابها درآمد خود را از فروش کتابهای کمک درسی و آموزشی و همچنین فروش نوشت افزار کسب میکنند. سرانه مطالعه یکی از دادههای آماری مهم است که بسیار درباره آن بحث میشود. عوامل تاثیرگذار روی این آمار مهم است و افزایش سرانه مطالعه بر فرهنگ جامعه و کاهش آسیبهای اجتماعی موثر است. فعالیت کتابخانهها، قیمت کتاب و وضعیت اقتصادی کشور، فرهنگسازی و اقدامات آموزشی در مدارس، یارانههایی که در حوزه ترویج کتاب خوانی مصرف میشود و ... مسائل تاثیرگذار بر سرانه مطاله است. در بررسی لغت سرانه مطالعه باید توجه داشت، سرانه مفهومی آماری است و اشاره به وضعیت یک متغیر یا شاخص نسبت به هر فرد در یک مکان خاص در یک دوره زمانی معین (به طور معمول یک سال) دارد. آخرین آمار از سرانه کتاب، توسط مرکز آمار ایران در سال ۹۹ ارائه شد. این گزارش در بررسی افراد ۱۵ ساله و بیشتر بهگونهای طراحی شده که نتایج به تفکیک همه استانها قابل ارایه باشد. در این آمارگیری به ۴۳ هزار و ٧٠٠ خانوار شهری و ١٨ هزار و ۸۶۰ خانوار روستایی و در کل به ۶۲ هزار و ۵۶۰ خانوار مراجعه شده و اطلاعات مرتبط با حوزه کتاب و نشریات، موسیقی، شبکههای اجتماعی، فعالیتهای ورزشی، تغذیه، سرمایه اجتماعی و ... افراد ۱۵ ساله و بیشتر اخذ شده است. در سال ١٣٩٩ سرانه مطالعه افراد ۱۵ ساله و بیشترِ با سواد در ماه به طور متوسط ٨ ساعت و ١٨ دقیقه برآورد شد که به عبارت دیگر ۱۶ دقیقه و ۳۶ ثانیه در روز بوده است. به نظر میرسد برای بهبود شرایط مطالعه و کتاب خوانی روی این موارد باید بیشتر تمرکز کرد؛ 1- تخصیص یارانه کتاب برای هر خانوار 2- سامان بخشیدن به بخش کاغذ و از بین بردن رانت های خاص و نگاه عادلانه به تمام انتشارات 3- تمرکز بر روی جلد و بسته بندی کتابها؛ مطلب مهمی که این روزها برای افزایش اشتیاق خرید کتاب توسط مردم در اکثر کشورهای دنیا به آن پرداخته می شود و ناشران سعی میکنند با شناخت سلیقه مخاطب جلدها و بسته بندی های جذاب و زیبا برای کتابها در نظر بگیرند. 4- آموزش صحیح روشهای مطالعه؛ باید پذیرفت روشها و تکنیکهای صحیح مطالعه میتواند باعث ایجاد رغبت و اشتیاق مطالعه کتاب در مخاطبان شود، روش هایی که به نظر می رسد کمتر در مدارس به دانش آموزان آموخته می شود. البته موارد فراوان دیگری هم در افزایش سرانه مطالعه موثر هستند که باید به طور جداگانه به آنها پرداخت. اما در پایان پرسش اساسی که مطرح می شود این است که چرا با وجود تعداد فراوان سازمانها و نهادهای فرهنگی فعال در کشور، هنوز سرانه مطالعه در کشور به میزان مطلوب نرسیده و پایین است؟