گروه سیاسی - سیدابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری کشورمان که به منظور سفر دوره ای به سه کشور ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا سفر کرده بود، شامگاه پنجشنبه پس از دیدار با مقامات ارشد کوبایی، هاوانا را به سمت تهران ترک کرد.
وی پس از سفر پنج‌روزه به کشورهای آمریکای لاتین در بدو ورود به کشور در فرودگاه مهرآباد طی سخنانی، اظهار کرد: آمریکای لاتین یک منطقه راهبردی در جهان است. ذخایر طبیعی فراوان و انسان‌های فرهیخته‌ای دارد و سالهاست کشورهای زیادی در آنجا در مقابل نظام سلطه ایستادگی می‌کنند.
وی افزود: وجه مشترک بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین آزادی‌خواهی، استقلال‌طلبی و عدالت‌جویی و توجه به خواست مردم است که با انقلاب اسلامی هم نسبت دارد.
رئیسی تاکید کرد: ما در سیاست خارجی اصل کارمان بر تعادل در ارتباط با همه کشورهای جهان است. هرکسی در هرکجا در دنیا بخواهد با جمهوری اسلامی ارتباط خوب و سازنده و با توجه به منافع دو کشور داشته باشد ما ارتباط خوبی برقرار می‌کنیم.
رئیس‌ جمهوری تصریح کرد: اگر کشورهایی هم بخواهند با ما دشمنی کنند نگاه ما مقاومت و ایستادگی است و ملت ایران هم در عمل همین‌طور بوده است. نگاه ما به شرق و غرب و همه کشورها متعادل است.
وی تاکید کرد: در آمریکای لاتین کشورهایی که سال‌ها با جمهوری اسلامی ارتباط داشتند اما در دهه گذشته به دلایلی این ارتباطات به صورت فعال نبوده است و در برخی موارد کار با مشکل مواجه شده، لازم بود که بازنگری کنیم و موانع را برطرف و ارتباط با آمریکای لاتین فعال شود.
رئیسی ادامه داد: ما ۳۵ سند تفاهم را با سه کشور ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا در حوزه انرژی، صنعت، معدن و نیروگاه و مزیت‌های دیگر برخی کشورهای آمریکای لاتین مثل حوزه زیست فناوری امضاء کردیم. اساس کار این بود که صدور خدمات فنی مهندسی، صادرات محصولات دانش‌بنیان،تأمین مواد اولیه با قیمت مناسب و ایجاد بازارهای جدید را پیگیری کنیم.
رئیس‌جمهوری گفت: ما در حوزه انرژی تفاهم‌های بسیار خوبی در حوزه بالادستی و پایین‌دستی داشتیم. در صنایع در حوزه تراکتورسازی و خودروسازی ما در ونزوئلا سرمایه‌گذاری داشتیم، اما این مدت هفت یا ۹ سال این کارخانه‌ها نیمه‌تعطیل یا تعطیل بود و آن‌ها را فعال کردیم.
وی افزود: در زمینه مواد معدنی در کشورهای آمریکای لاتین ذخایر خوبی موجود است که قراردادهایی بسته شد. در حوزه دانش‌بنیان هم پنج قرارداد با بخش خصوصی بسته شد که ارزش آن ۹۰ میلیون دلار بود.
رئیسی ادامه داد: با کوبا به دلیل توانایی که در حوزه زیست فناوری دارند کارگروهی فعال شد و یکی از بخش‌های مهم فعال‌شده همین بخش است. همچنین در تجارت زمینه ارتباطی خوبی وجود دارد و جمهوری اسلامی باید از آن استقبال کند.
رئیس‌ جمهوری یادآور شد: در سفر به اندونزی هم گفتم اما مطلب من در برخی مراکز فهم نشد یا نخواستند که فهم کنند و آن اینکه گفتم محصولات دانش‌بنیان ما باید صادر شود. در دارو و تجهیزات پزشکی حرف اول را در منطقه می‌زنیم و در جهان حرف برای گفتن داریم و صادرات این تجهیزات ساخت ایران به هر نقطه از جهان افتخار ماست.
وی تاکید کرد: در نیروگاه‌سازی هم شرکت مپنا کارهای خوبی انجام دادند و محصولات ارزشمند و قابل‌ ارائه داریم از جمله توربین‌های‌مان که نه‌تنها قابل‌رقابت است بلکه برخی مواردش بالاتر از استاندارد جهانی است. در آمریکای لاتین ما برای این‌ها مشتری داریم و آن‌ها نیروگاه می‌خواهند و می‌توانیم با نیروهای فنی مهندسی خودمان کار نیروگاه‌سازی را در آنجا دنبال کنیم.
رئیسی اظهار کرد: ما برای کارهای پیشینان هم ارزش قائلیم، اما در برخی موارد دچار وقفه شدیم که این امر به ما خسارت زد.
رئیس‌ جمهوری با اشاره به دیدارهایش با روسای جمهوری این کشورها و بازرگانان یادآور شد: همچنین با جوانان ونزوئلایی دیداری داشتم که به شدت به انقلاب اسلامی علاقه‌مند بودند و به شاخصه‌های نظم کنونی جهانی که معتقدیم ناعادلانه است و چشم‌انداز نظم نوین جهانی هم اشاراتی انجام شد.
وی افزود: انتظارم از همکاران خودم این است که این سفر برای همه ما مسئولیت دارد تا به صورت جدی تفاهم‌ها و توافق‌ها اجرایی شود. مردم بدانند هر مسافرت و گامی که برمی‌داریم با نگاه به منافع ملی و منافع اقتصادی کشور است.
دیدار رئیسی با رئیس جمهوری و رهبر معنوی کوبا
گفتنی است رئیسی بعد از ظهر روز پنجشنبه به وقت محلی در آخرین بخش از برنامه‌های سفر رسمی دو روزه به کوبا در دیدار با «رائول کاسترو» رهبر معنوی و رئیس جمهوری سابق این کشور گفت: امروز روابط سیاسی تهران و هاوانا در عالی‌ترین سطح از ابتدای برقراری روابط دو کشور قرار دارد.
رئیس جمهوری با اشاره به پیشرفت‌ها و دستاوردهای انقلاب کوبا، به خصوص در حوزه بهداشت و سلامت افزود: اقتضای این سطح از روابط سیاسی میان دو کشور این است که در سایر حوزه‌ها از جمله اقتصادی، فنی، بیوتکنولوژی، پزشکی، دارویی و تولید واکسن نیز شاهد گسترش روابط و همکاری‌های فیمابین باشیم.
رئیس جمهوری با تمجید از صبوری، ایستادگی و روحیه آزادی‌خواهی دولت و ملت کوبا در برابر تحریم‌های ناعادلانه و یکجانبه آمریکا علیه این کشور، 6 دهه اعمال تحریم علیه این کشور و نقض گسترده حقوق بشر علیه ملت کوبا از سوی مدعیان دفاع از حقوق بشر را محکوم کرد.
رئیسی همچنین بر ضرورت اتحاد و همفکری هر چه بیشتر کشورهای همسو در مقابل استکبار جهانی، به ویژه در پی تحولات اخیر در عرصه بین‌الملل و گذار از نظام کنونی به نظام چندجانبه‌گرایی تاکید کرد.
«رائول کاسترو» رهبر معنوی و رئیس جمهوری سابق کوبا نیز در این دیدار با تمجید از مبارزات انقلابی ملت ایران و 44 سال ایستادگی آنان در مقابل زورگویی‌های استکبار و امپریالیسم جهانی گفت: امروز دوران یکجانبه‌گرایی به سر آمده و در حال گذار به چندجانبه‌گرایی هستیم.
«میگل دیاز کانل» رئیس جمهوری کوبا در دیدار با  سید ابراهیم رئیسی با تاکید بر این که گفت‌وگوهای سیاسی با ایران را پررنگ‌تر ادامه خواهیم داد، افزود: سفر به تهران از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی شده بود، اما به دلیل بروز مشکلاتی مثل کرونا لغو شد.
وی ادامه داد: وقتی در این شرایط تحریم‌ها علیه ملت کوبا، رئیس‌جمهور ایران به کشور ما می‌آید باعث تقویت ایمان و اعتقاد ما به ایران می‌شود. ایران و کوبا اشتراکات فراوانی دارند که این اشتراکات می‌تواند مشکلات و مسائل دنیا را حل کند.
رئیس‌ جمهوری کوبا تصریح کرد: دوستی ایران و کوبا هر روز بیشتر می‌شود و این صمیمیت قطعا به افزایش مناسبات سیاسی، تجاری و اقتصادی بین دو کشور منجر خواهد شد.
وی با تاکید بر این که تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران را با قطعیت محکوم می‌کنیم، گفت: کوبا آماده کمک برای بی‌اثر کردن سیاست‌ها و تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران است.
میگل دیاز کانل خطاب به رئیسی گفت: پیام سفر شما به آمریکای لاتین این است که کشورها می‌خواهند در فضایی جدید و به دور از ‌آنچه امپریالیسم می‌خواهد به ملت‌ها تحمیل کند زندگی کنند. ما با هم متحد هستیم و از اعتقادات خود به هیچ وجه عقب‌نشینی نخواهیم کرد.
باید راهبرد جدیدی را در آمریکای لاتین تعریف کنیم
در همین رابطه، امیر تفرشی کارشناس مسائل آمریکای لاتین در ارتباط با سفر رئیس‌جمهور به منطقه آمریکای لاتین و اینکه تعامل با کشورهای این منطقه چه منافع اقتصادی و سیاسی برای ایران به همراه دارد، اظهار کرد: ما یک روابط دیرینه با کشورهای آمریکای لاتین داریم. در واقع سابقه همکاری ما با کشورهای این منطقه به قبل از انقلاب بر می‌گردد ولی در دولت هشتم (ریاست جمهوری خاتمی) پس از انقلاب فصل نوینی از همکاری‌های ایران با آمریکای لاتین شروع شد و در واقع باید گفت معمار روابط جدید ما با منطقه آمریکای لاتین در دوران پس از انقلاب ، دولت هشتم بوده است.
وی با بیان اینکه در دولت نهم و دهم با توجه به رویکرد دولت، این روابط تقویت شد، تصریح کرد: در دولت یازدهم و دوازدهم پیشرفت خاصی در روابط ایران و کشورهای این منطقه ایجاد نشد و شاهد یک نوع رکود در این ارتباط بودیم. به گزارش ایسنا، این کارشناس مسائل آمریکای لاتین با بیان اینکه یکی از شعارهای دولت سیزدهم در ارتباط با موضوع سیاست خارجی متوازن در عرصه نظام بین الملل، توسعه روابط با کشورهای آمریکای لاتین بوده است، گفت: آنچه که در طول این سال‌ها در ارتباط با روابط با آمریکای لاتین شاهد بودیم، این است که این روابط به چند کشور خاص محدود شده است در حالیکه در این منطقه حدود ۲۰ کشور وجود دارد و روابط ما محدود به سه الی چهار کشور خاص شده است و این روابط عمدتا در سطح سیاسی است و در حوزه‌های اقتصادی شاهد عملکرد قابل دفاعی نبودیم.
وی معتقد است: در دولت سیزدهم بر موضوع استفاده از ظرفیت‌های سیاست خارجی برای توسعه منافع ملی و دیپلماسی اقتصادی تاکید زیادی شده است ولی ما در این حوزه در ارتباط با آمریکای لاتین شاهد ابتکار و اقدام متفاوتی نسبت به آنچه که در قبل بوده نیستیم و به نظر می‌رسد دولت سیزدهم نیز در ارتباط با تعامل با آمریکای لاتین همان مسیر قبلی را می‌رود.
این کارشناس با بیان اینکه شریک اول اقتصادی ما در این منطقه برزیل است و دو کشور ایران و برزیل برای گسترش تعاملات اقتصادی با یکدیگر از ظرفیت‌های خوبی برخوردارند، گفت: ولی در حال حاضر می‌بینیم خبری از سفر مقامات ارشد کشور به برزیل نیست و این کشور در تور سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین جایی ندارد .تفرشی با بیان اینکه اگر دولت سیزدهم به دنبال انتفاع اقتصادی از روابط خارجی است باید راهبرد جدیدی را در آمریکای لاتین تعریف کند، گفت: با سیاستی که از گذشته وجود داشته و اکنون نیز دنبال می‌شود منافع اقتصادی ما در این منطقه آنچنان تامین نخواهد شد.
وی با بیان اینکه به نظرم در نوع روابط با کشورهای آمریکای لاتین، روابط‌مان را می‌توانیم به دو قسمت سیاسی و اقتصادی تقسیم کنیم، گفت: با برخی از کشورهای این منطقه می‌توان روابط را بیشتر بر چارچوب روابط سیاسی تعریف کرد و در برخی دیگر از کشورها با توجه به توانمندی‌ها و پتانسیل‌هایی که از آن برخوردارند باید بیشتر جنبه اقتصادی را مد نظر قرار داد. البته این صحبت  به این معنا نیست که با کشورهایی که تعامل سیاسی داریم روابط اقتصادی نداشته باشیم.
این کارشناس آمریکای لاتین  با بیان اینکه در  برخی از کشورهایی که در این منطقه  ما با آنها رابطه داریم، همکاری‌های دو جانبه اقتصادی مشروط به سرمایه گذاری ایران است، اظهار کرد : مثلا در کشوری مثل ونزوئلا با توجه به شرایطی که در طول سال‌های اخیر با آن روبرو شده است ، همکاری اقتصادی ، مشروط به سرمایه گذاری ایران در آن است و از دیگر سو ما نیز با توجه به محدودیت‌هایی که در تامین منابع بعضا با آن روبرو شده‌ایم نتوانسته‌ایم این سرمایه گذاری را انجام دهیم. بنابراین اجرای برخی از  پروژه‌های تعریف شده متوقف شده است.
تفرشی با بیان اینکه با توجه به این مسائل در همکاری‌های اقتصادی با آمریکای لاتین باید بیشتر به سراغ کشورهایی برویم که گسترش روابط اقتصادی با آنها منوط به سرمایه گذاری طرف ایرانی نباشد و روند به نحوی باشد که هر دو کشور از منافع اقتصادی  این همکاری بتوانند بهره مند شوند، گفت: وقتی که روابط بر پایه همکاری‌های گسترده اقتصادی بنا شود اختلافات سیاسی نیز نمی‌تواند مانع تعاملات  و همکاری های دو کشور  شود. چرا که این سرمایه گذاری‌های اقتصادی باعث شده که دو کشور به یکدیگر نیازمند شوند مثلا در برزیل در دولت قبل این کشور رئیس جمهور برزیل(ژائیر بولسونارو) دارای نظریات تندی بود چنانکه عده‌ای از آن به عنوان ترامپ آمریکای لاتین یاد می‌کردند ولی چون سطح همکاری‌های اقتصادی ایران و برزیل در سطح نسبتا خوبی قرار داشت این همکاری‌های اقتصادی مانع از آن می‌شد که رئیس جمهور برزیل موضع گیری‌های تندی علیه ایران از جنبه سیاسی بگیرد و یا نمونه برعکس آن روابط ایران با اکوادور است. تا زمانیکه آقای “رافائل کوره آ “در اکوادور مسئولیت را بر عهده داشت روابط سیاسی ایران و این کشور در سطح عالی قرار داشت ولی وقتی وی از قدرت برکنار شد و جریان راست در اکوادور مسئولیت را بر عهده گرفت با توجه به اینکه روابط ایران و اکوادور صرفا سیاسی بود و مبتنی بر همکاری‌های اقتصادی نبود با تغییر دولت کل روابط سیاسی دو کشور از هم گسست چنانکه اکوادور اقدام به تعطیلی سفارت خود در تهران نیز کرد. در حالیکه اگر روابط دو کشور مبتنی بر همکاری‌های اقتصادی بود دولت جدید اکوادور نمی‌توانست به راحتی اقدام به قطع همکاری های خود با ایران کند.