سرمقاله

هفته پژوهش و فناوری و چالش‌های همیشگی ‪/‬ آرین احمدی

مشاهده کل سرمقاله ها

صفحات روزنامه

اخبار آنلاین

  • حمایت سوپراپلیکیشن «ایرانسل‌من» از کسب‌وکارهای اینترنتی
  • 20 سال اینترنت رایگان، جایزه پویش بازگشت به کلاس همراه اول
  • بررسی تفاوت‌های بلیط هواپیما چارتر و سیستمی
  • مشاهده کل اخبار آنلاین

    کد خبر: 1438  |  صفحه ۱  |  تاریخ: 24 آذر 1401
    هفته پژوهش و فناوری و چالش‌های همیشگی ‪/‬ آرین احمدی

    روز 25 آذر از سوی «شورای فرهنگ عمومی كشور» به نام روز پژوهش نام‌گذاری شد. وزارت علوم تحقیقات و فناوری نیز از سال 1379 چهارمین هفته آذر ماه را به نام هفتة پژوهش نام‌گذاری كرد و از سال 1384 این نام به «هفته پژوهش و فناوری» تغییر یافت. ارج نهادن به مقام شامخ پژوهشگران و تجلیل از پژوهشگران برتر، شناسایی و طرح مشكلات و چالش‌های پیش روی و ارتقاء سطح پژوهش و فناوری در كشور از جمله اهداف این اقدام بود. در کشورهای توسعه نیافته، ضعف در مدیریت سازمان ها و نهادهای دولتی و مدیریت مراکز علمی و تحقیقاتی و نیز ناتوانی در جذب افراد متخصص که در خارج از کشور پرورش یافته اند، از مهم ترین عوامل ضعف قوای پژوهشی محسوب می شود. نبود مدیریت قوی و توان مند در نهادهایی که عهده دار پژوهش هستند، مهم ترین مانع پیشرفت و توسعه در کشورهای جهان سوم از نظر علمی و تحقیقاتی به شمار می آید. با دست‌یابی به مدیریت علمی که بر نظامی منطقی و اصولی استوار است، مشکلات را می توان کاهش داد. مدیریت علمی بدان معنا نیست که بهترین دانشمندان را به سطح مدیریت در بخش های اساسی منتقل شوند. مدیریت علمی در یک مرکز پژوهشی، نیازمند فرد یا افرادی است که افزون بر داشتن بینش قوی از وضعیت آن کشور، درک درستی از پژوهش و تحقیقات در حال اجرا در جهان کنونی داشته باشند. در کشور ما به رغم تاکید مسئولان نسبت به جایگاه علم و توسعه و ضرورت ایجاد “نهضت تولید علم” و “جنبش نرم افزاری”، مقوله “پژوهش” که ابزار و پیش زمینه تحقق این آرمان‌ها است، تنها به بزرگداشت آن در یک روز و هفته خاص محدود شده و این حوزه همچنان با دشواری های ساختاری و عملکردی فراوانی مواجه است،موانع و مشکلات موجود در این زمینه به حوزه ها و مراحل مختلفی از آن مربوط می شود. مانند مشکلات مربوط به حوزه مدیریت، سیاستگذاری و نظام تحقیقاتی، فرهنگ پژوهش، پژوهشگران، فضای استاندارد علمی و پژوهشی، قوانین و مقررات پژوهشی، بودجه و امکانات پژوهشی و کاربرد نتایج پژوهشی. به مناسبت هفته پژوهش و فناوری مناسب است برخی از آفت های تحقیق و پژوهش را با هم مرور کنیم؛ - عدم نیازسنجی یکی از عوامل رکود و گرفتار شدن به آسیب ها، بی اطلاعی از نیازها و پرسش ها و ارائه نکردن تعریف درستی از چارچوب نیازها در کشور است. بی شک توسعه در هر کشوری به میزان شناختی وابسته است که دست اندرکاران آن کشورها از نیازها دارند و نظامی که برای پاسخگویی به آن نیازها طراحی نموده اند. -‌ عدم پشتیبانی مالی از پژوهشگران وقت گیر بودن امور پژوهشی و ناچیز بودن سود مادی بازگشتی از یک پژوهش برای پژوهشگران و در مقابل، گرانی ابزار پژوهش و منابع تحقیقاتی، اعم از کتاب و رایانه و...، علت دیگر است که می تواند موجب کم شدن انگیزه تحقیق باشد. -‌ اولویت ندادن به پژوهش های مورد نیاز انجام پژوهش های متفرقه، با توجه به علاقه شخصی و بدون در نظر گرفتن اولویت ها، نه تنها موجب توسعه پژوهش نمی شود، بلکه چه بسا پژوهش های تکراری را به دنبال داشته باشد که موجب از بین رفتن امکانات محدودِ موجود نیز می شود. -‌ چند شغله بودن محققان تمرکز بر یک پژوهش، عامل اساسی پیشرفت پژوهشگر و علم است. گاهی عوامل جانبی، مثل مشکلات اقتصادی یا احساس مسئولیت ها یا تحمیل ها موجب می شود که پژوهشگران چند شغله شوند. این امر، آسیب جدّی به روند پژوهش آنها می زند و آنان را گرفتار تشتت روحی و علمی کرده، از ژرف نگری باز می دارد -‌ حجم زیاد مؤسسات پژوهشی در مقایسه با پژوهشگران توسعه پژوهش امری طبیعی و لازم است، اما تأسیس مؤسسات پژوهشی موازی یکی از آسیب های جدّی در امور پژوهش است. آیا بهتر نیست به جای صرف امکانات اقتصادی و نیروهای مدیریتی و... در سامان دهی مراکز جدید پژوهشی، به تزریق امکانات و سرمایه به مراکز موجود بپردازیم و در اصلاح آسیب های آنها بکوشیم؟ -‌ چند شغل داشتن مدیران مدیریت نیاز به فکر، برنامه ریزی، تمرکز و وقت گذاری دارد؛ بنابراین مدیری که چند شغل داشته باشد، نمی‌تواند همه آنها را به صورت مطلوب اداره کند و بر آنها نظارت نماید. این، یکی از آسیب‌های مدیریت‌ها در همه زمینه ها و به ویژه در پژوهش در کشور است. دغدغه‌ها و چالش‌های بسیار دیگری نیز در مورد پژوهش وجود دارد که باید به طور جداگانه به آن‌ها پرداخت، اما نکته مهم آن است که برای پیشرفت و تعالی کشور باید به پژوهش و پژوهشگر اهمیت بسیار بیشتری داد.